در حال حاضر، 90 نوع واکسن کرونا در کارآزمایی‌های بالینی تحت آزمایش هستند. استفاده از واکسن شاید بهترین امید ما برای پایان دادن به همه‌گیری جهانی این بیماری باشد چرا که اگر واکسیناسیون به خوبی انجام شود به “ایمنی جمعی” منجر خواهد شد کرونا، دیگر مانند اکنون ترسناک و مرگبار نخواهد بود. از وقتی که کرونا به پدیده‌ای جهانی تبدیل شد، شرکت‌های واکسن‌سازی جهان در صدد تولید واکسنی برای پایان دادن به این پاندمی شدند.
هم اکنون تعداد زیادی واکسن کرونا از کشورها و شرکت‌های مختلف روند آزمایش‌های خود را دنبال می‌کنند؛ از جمله این واکسن‌ها می‌توان به محصولات شرکت‌های سانوفی، والنوا، کیورواک و واکسن‌های روسی کووی‌واک و اپی‌واک‌کرونا اشاره کرد. در حال حاضر، 90 واکسن در کارآزمایی‌های بالینی تحت آزمایش هستند. حداقل 77 واکسن پیش بالینی نیز در سوژه‌های حیوانی تحت مطالعه قرار دارند.
انواع واکسن کرونا
واکسن فایزر – بیون‌تک
واکسن کرونا فایزر – بیون‌تک حاصل همکاری دو شرکت آمریکایی و آلمانی فایزر و بیون‌تک در بیستم نوامبر برای دریافت مجوز استفاده اضطراری به سازمان غذا و داروی آمریکا ارسال شد و در یازدهم دسامبر این مجوز را دریافت کرد. این یک واکسن mRNA است. پس از تزریق، سلول‌های بدن پروتئین‌های شاخکی را به میزان زیاد و به سرعت تولید کرده و موجب می‌شود تا سیستم ایمنی بدن ویروس را تشخیص دهد. در فاز سوم آزمایشات، این واکسن اثربخشی 95 درصدی را نشان داد. واکسن کرونا فایزر – بیون‌تک باید در دمای تقریباً منفی 60 تا 80 درجه سلسیوس نگهداری شود، از این رو به فریزرهای مخصوصی برای این کار نیاز است.
این واکسن در دو دوز با فاصله 21 روز از یکدیگر تزریق می‌شود. داده‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهند که واکسن کووید -19 فایزر – بیون‌تک در برابر واریانت انگلیسی و همچنین آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین مؤثر است. از جمله عوارض جانبی شایع این واکسن می‌توان به خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی اشاره کرد. همچنین، موارد مرگ پس از دریافت واکسن گزارش شده اند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا احتمال بروز شوک آنافیلاکسی برای واکسن فایزر – بیون تک را نزدیک به 11.1 مورد در هر 1 میلیون دوز تزریقی گزارش کرده است.
واکسن مدرنا
شرکت آمریکایی مدرنا در شانزدهم نوامبر داده‌های اولیه درباره واکسن کرونا خود را ارائه کرد که از اثربخشی 94.5 درصدی آن در برابر این ویروس خبر می‌داد. سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز استفاده از این واکسن را در نوزدهم دسامبر صادر کرد. همانند فایزر – بیون‌تک، این یک واکسن mRNA است. برخلاف واکسن فایزر – بیون‌تک، واکسن مدرنا در دمای 36 تا 46 درجه فارنهایت (دو تا هشت درجه سلسیوس) پایدار است که تقریباً دمای یک یخچال خانگی یا پزشکی استاندارد بوده و در این شرایط تا 30 روز قابل نگهداری است. در صورت نگهداری در دمای منفی 4 درجه فارنهایت (منفی 20 درجه سلسیوس)، واکسن مدرنا تا شش ماه قابل نگهداری است.
واکسن کرونا مدرنا در دو دوز با فاصله 28 روز از یکدیگر تزریق می‌شود. داده‌های آزمایشگاهی مدعی‌اند که این واکسن در برابر واریانت انگلیسی و همچنین آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین مؤثر است. از جمله عوارض جانبی شایع این واکسن می‌توان به خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی اشاره کرد. همچنین، موارد مرگ پس از دریافت واکسن گزارش شده اند. احتمال بروز شوک آنافیلاکسی در میان افراد دریافت‌کننده واکسن مدرنا تقریباً 2.5 مورد در هر 1 میلیون دوز گزارش شده است.
واکسن آکسفورد – آسترازنکا
در بیست و سوم نوامبر، شرکت سوئدی آسترازنکا و دانشگاه آکسفورد نتایج تجزیه و تحلیل موقت واکسن کرونا خود را منتشر کردند. تجزیه و تحلیل آزمایش‌ها در انگلیس و برزیل نشان‌دهنده اثربخشی 70 درصدی پس از دریافت دو دوز از این واکسن بود. در تولید واکسن کووید -19 آکسفورد – آسترازنکا از فناوری یکی از شرکت‌های مرتبط با دانشگاه آکسفورد به نام واکسی تک استفاده می‌شود. این یک واکسن وکتور (ناقل) ویروسی است. این واکسن حاوی مواد ژنتیکی از پروتئین شاخکی است. پس از تزریق، سلول‌ها پروتئین شاخکی تولید می‌کنند که سیستم ایمنی را برای حمله به ویروس سارس – کو -2 فعال می‌کند.
واکسن آسترازنکا در یخچال‌های معمولی قابل نگهداری و حمل و نقل است و در دمای 36 تا 46 درجه فارنهایت (دو تا هشت درجه سلسیوس) برای حداقل شش ماه می‌توان آن را نگهداری کرد. این واکسن در دو دوز با فاصله 28 روز از یکدیگر تزریق می‌شود. حداقل یک مطالعه نشان می‌دهد که این واکسن در برابر واریانت آفریقای جنوبی تأثیر کمی دارد، اما در برابر واریانت‌های انگلیسی و برزیلی مؤثر است. واکسن کرونا آکسفورد – آسترازنکا با موارد تشکیل لخته‌های خون در بدن افراد دریافت‌کننده واکسن و مرگ برخی از آنها مرتبط بوده است. از جمله عوارض جانبی شایع این واکسن نیز می‌توان به خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی اشاره کرد.
واکسن جانسون
واکسن جانسون محصول بخش دارویی شرکت جانسون اند جانسون در پانزدهم نوامبر معرفی شد. همانند واکسن کووید 19 آسترازنکا، جانسون یک واکسن وکتور (ناقل) ویروسی است که حول محور استفاده از یک ویروس سرماخوردگی غیرفعال تکامل یافته است. بر اساس مطالعات بالینی در آفریقا، انگلیس و آمریکای لاتین، شواهدی وجود دارند که واکسن جانسون در برابر این واریانت‌های ویروس کووید -19 مؤثر است، اما میزان اثربخشی آن در برابر انواع آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین کمتر گزارش شده است. این واکسن در دمای دو تا هشت درجه سلسیوس تا سه ماه قابل نگهداری است.
در شرایطی که بیشتر واکسن‌های موجود دیگر در دوز با فاصله تقریباً یک ماه از یکدیگر تزریق می‌شوند، واکسن جانسون تک‌دوزی است. در فاز سوم آزمایش‌های انسانی، واکسن تک‌دوزی جانسون کارایی 66 درصدی در پیشگیری از بیماری کووید -19 متوسط تا شدید پس از گذشت 28 روز از تزریق واکسن را نشان داد. پس از گذشت 49 روز، این واکسن اثربخشی 100 درصدی در پیشگیری از بیماری شدید را نشان داد. از جمله عوارض جانبی شایع این واکسن می‌توان به خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی اشاره کرد. تشکیل لخته خون نیز در چند مورد گزارش شده است.
