همه نکاتی که باید در مورد کبد چرب بدانید

کبد چرب (به انگلیسی: fatty liver) در پزشکی حالتی برگشت‌پذیر از تجمع واکوئول‌های چربی در سلول‌های کبدی است که با التهاب کبد مشخص می‌شود. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این ارگان به متابولیسم مواد غذایی در بدن کمک می‌کند و همچنین بدن را از سموم و مواد اضافی موجود در خون پاک‌سازی می‌کند. وجود چربی در کبد طبیعی است، اما اگر این میزان از چربی بیش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. کبد چرب نشانه خاصی ندارد اما بعد از رعایت نکردن و پیشروی این بیماری در کبد باعث سوءهاضمه شود. رسوب چربی در کبد را کبد چرب می‌نامند.

مصرف الکل می‌تواند باعث این بیماری شود. البته افراد غیر الکلی هم به دلایل مختلف از جمله چاقی، مصرف غذاهای آماده و غذاهای چرب، عدم فعالیت فیزیکی و مصرف مواد نامناسب غذایی ممکن است به این بیماری دچار شوند؛ بنابراین با توجه به موارد بالا این بیماری در حال افزایش است. این عارضه گاهی به علت مصرف برخی داروها می‌باشد که باعث رسوب چربی در کبد می‌شود. افزایش چربی در کبد می‌تواند باعث ایجاد التهاب در آن شده و در عملکرد طبیعی آن اختلال ایجاد می‌نماید. این حالت ممکن است در افرادی که الکل مصرف می‌کنند ایجاد شود، ولی در ایران این بیماری علل دیگر دارد و «کبد چرب غیرالکلی» نامیده می‌شود. فرم غیرالکلی این بیماری در تعدادی از اختلالات بالینی مانند دیابت، چاقی و سوءتغذیه رخ می‌دهد.

علائم کبد چرب

در بسیاری از موارد، کبد چرب علائم قابل توجهی را ایجاد نمی‌کند. اما ممکن است احساس خستگی کرده و یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم خود داشته باشید. برخی از مبتلایان به این بیماری عوارضی از جمله زخم کبد را ایجاد می‌کنند. جای زخم کبد به عنوان فیبروز کبد شناخته می‌شود. اگر به فیبروز شدید کبدی مبتلا باشید، به آن سیروز کبدی می‌گویند.

سیروز ممکن است علائمی مانند:

• از دست دادن اشتها

• کاهش وزن

• ضعف

• خستگی

• خون دماغ

• پوست خارش‌دار

• پوست زرد

• و رگ‌های خوشه‌ای و شبکه‌ای در زیر پوست

• درد شکم

• تورم شکم

• تورم پاها

• بزرگ شدن پستان در مردان

• گیجی

سیروز یک بیماری بالقوه و بسیار خطرناک است. شما با انجام آزمایش کبد چرب می‌توانید از ابتلا و میزان وخامت بیماری خود اطلاع داشته باشید.

آزمایش کبد چرب چیست؟

آزمایش‌هایی که از طریق خون برای بررسی کبد چرب استفاده می‌شود می‌توانند برای ارزیابی عملکرد کبد یا آسیب کبدی مورد استفاده قرار گیرند. گام اولیه در تشخیص آسیب کبدی یک آزمایش خون ساده برای تعیین سطح آنزیم‌های خاصی (پروتئین) در خون است. در شرایط عادی، این آنزیم‌ها عمدتاً درون سلول‌های کبد قرار دارند. اما زمانی که کبد به هر دلیلی آسیب‌دیده است این آنزیم‌ها به جریان خون ریخته می‌شود. آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که در سراسر بدن حضور دارند هر کدام یک عملکرد منحصر به فرد دارند. آنزیم‌ها به سرعت (کاتالیز) واکنش‌های شیمیایی و معمولی در بدن کمک کنند.

از جمله مهم‌ترین آنزیم‌های کبدی حساس و به طور گسترده‌ای استفاده از آمینوترانسفرازها است. آنها عبارت‌اند از آسپارتات آمینوترانسفراز AST یا (SGOT) و آلانین آمینوترانسفراز ALT یا (SGPT) این آنزیم‌ها عمدتاً در سلول‌های کبدی و به میزان کمتر در سلول‌های عضلانی قرار دارند. اگر کبد مجروح یا آسیب‌دیده باشد سلول‌های کبدی این آنزیم‌ها را به خون منتقل می‌کنند سطح آنزیم AST و ALT افزایش می‌یابد و سیگنال‌های بیماری کبد مثل کبد چرب را نشان می‌دهد.

سایر آزمایش‌های خون مربوط به کبد، اندازه‌گیری برخی از آنزیم‌های دیگر کبد است. علاوه بر AST و ALT، آلکالن فسفاتاز، 5 نوکلئوتیداز و گاما گلوتامیل ترانسپپتیداز (GGT)، بعضی از آنزیم‌های دیگر موجود در کبد هستند. تمرکز این مقاله به طور عمده بر روی آنزیم‌های کبدی، AST و ALT است.

آزمایش‌های بررسی کبد چرب

آزمایش‌های کبد چرب تنها یک عنوان آزمایش برای چندین بخش مجزا در آن است. آزمایش‌های متعددی که مقادیر پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف در بدن را مورد سنجش قرار خواهند داد. بررسی برخی از این مقادیر در آزمایش، تنها زمانی صورت می‌گیرد که احتمال آسیب کبدی یا وجود یک بیماری خاص وجود داشته باشد.

آزمایش‌های کبد چرب شامل چند تست جداگانه می‌باشد که به اختصار در مورد هر یک توضیح می‌دهیم:

آزمایش ALT

بیشتر در سلول‌های کبد و کلیه یافت می‌شود؛ مقادیر بسیار کوچک‌تر آن نیز در قلب و عضلات یافت می‌شود. در افراد سالم، سطح ALT در خون پایین است. زمانی که کبد آسیب‌دیده است، معمولاً قبل از آن که علائم بارزتر آسیب کبدی مانند زردی رخ دهد، ALT داخل جریان خون آزاد می‌شود. این امر ALT را یک آزمایش مفید برای تشخیص در آزمایش‌های کبدی تبدیل کرده است. سطح ALT در هپاتیت مزمن خیلی بالا نیست، اغلب کمتر از ۴ برابر بالاترین سطح نرمال است. در هپاتیت مزمن، ALT بین حد نرمال و افزایش کم، متفاوت است. در بیشتر بیماری‌های کبدی، سطح ALT بالاتر از AST است و در نتیجه نسبت AST / ALT پایین خواهد بود. چند مورد استثناء وجود دارد. نسبت آنزیم های AST / ALT معمولاً در هپاتیت الکلی، سیروز و جراحت ماهیچه‌ای افزایش می‌یابد.

آزمایش AST

آنزیم AST یکی از آنزیم‌های مهم کبدی است که در آزمایش‌های کبدی درخواست می‌شود. آزمایشSGOT ، نوعی آزمایش خون است که تمام مشخصات کبدی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. این آنزیم یکی از دو آنزیم کبدی است که به نام آمینوترانسفراز هم شناخته شده و به طور اختصار، معمولاً AST نامیده می‌شود که به معنای آسپارتات آمینوترانسفراز است. آزمون SGOT یا آزمایش AST ، مقدار آنزیم کبدی خون را ارزیابی می‌کند. آزمایش SGOT ممکن است روش مؤثری برای کمک به پزشک برای تشخیص آسیب کبدی یا بیماری کبد باشد. هنگامی که سلول‌های کبدی آسیب می‌بینند، SGOT به جریان خون منتقل می‌شود و سطح آن در خون افزایش پیدا می‌کند.

آزمایش GGT

آزمایش GGT یا گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز مقدار آنزیم GGT را در خون اندازه‌گیری می‌کند. پزشکان از تست GGT برای تشخیص برای تشخیص در آزمایش‌های کبدی استفاده می‌کنند. عملکرد GGT در بدن به عنوان یک مولکول انتقالی، کمک به حرکت سایر مولکول‌ها در سراسر بدن است. این ماده نقش مهمی در کمک به متابولیسم داروها و سایر سموم در کبد دارد. آنزیم گاماگلوتامین ترانسفراز، آنزیمی ست که در بسیاری از اندام‌های بدن وجود دارد که بیشترین مقدار غلظت آن در کبد است اما در صفرا، طحال، لوزالمعده و کلیه نیز وجود دارد. میزان GGT خون معمولاً موقعی که کبد صدمه‌دیده باشد بالا است. در صورتی که احتمال صدمه به کبد وجود داشته باشد، این تست اغلب همراه با سایر تست‌های دیگر مثل SGOT، َALP و سایرین که آنزیم‌های کبدی را اندازه‌گیری می‌کنند، انجام می‌شود.

بیشتر بخو.انید:

انواع تست کرونا

انواع واکسن کرونا و ویژگی‌های هر کدام

آیا واکسن‌های کرونا در برابر انواع جدید کرونا هم ایمنی ایجاد می‌کنند؟